آشنایی با هورمون تستوسترون و هر آنچه درباره این هورمون و سلامت خود باید بدانید

 تستوسترون چیست؟

هورمون تستوسترون در واقع هورمون اصلی جنسی در مردان و مسئول ایجاد خصوصیات مردانه ای است که به طور معمول در آقایان بروز می کند. البته در بدن زنان نیز مقدار بسیار کمی از این هورمون تولید می شود. تستوسترون در واقع بخشی از یک هورمون جامع موسوم به آندروژن است که پس از تحریک توسط غدد هیپوفیز که در نزدیکی پایه مغز قرار دارند، درون بیضه ها تولید می شود. این  هورمون سیگنال ‌هایی را به بیضه های مرد یا به تخمدان های زن می ‌فرستد که احساس میل جنسی مردانه و زنانه را برانگیخته می کند.

نقش هورمون تستوسترون در رشد و سلامت جسمانی مردان

تستسترون در بدن مردان در دوران بلوغ نقش بسیار مهمی را ایفا می کند. در دورانی که مرد جوان به بلوغ جنسی رسیده، در اثر ترشح این هورمون می تواند تولید مثل کند. این هورمون موجب بروز تغییراتی در بدن مردان می شود که در ادامه به تعدادی از این تغییرات اشاره خواهد شد.

• رشد آلت تناسلی و بیضه ها
• رویش موهای صورت و موهای ناحیه شرمگاهی
• تغییر صدای آقایان و کلفت تر شدن صدای آن ها
• رشد و تقویت استخوان بندی و عضلات
• افزایش قد

اما این هورمون تنها در دوران بلوغ در بدن آقایان نقش ندارد، بلکه بعد از بلوغ نیز به تنظیم عملکردهای بدن به صورتی که در ادامه توضیح داده خواهد شد کمک می کند:

• تولید گلبول های قرمز خون
• تراکم استخوان
• توزیع چربی
• قدرت بخشیدن به عضلات و توده های عضلانی
• رشد موهای صورت و بدن
• تولید اسپرم
• میل جنسی

در صورتی که سطح تستوسترون پایین باشد چه اتفاقی می افتد؟

به تدریج و با افزایش سن سطح هورمون تستسترون در بدن آقایان کاهش می یابد. بنا به تحقیقی که در مجله متابولیسم و اندوکرینولوژی کلینیکی منتشر شده است، تستوسترون در بدن آقایان از حدود ۴۵ سالگی به بعد، تنها یک درصد در سال آزاد می شود. به طور گسترده‌ ای در میان جوامع پزشکی این حقیقت پذیرفته شده که از آغاز قرار گرفتن یک مرد در سن ۳۰ سالگی، سطح هورمون تستسترون در بدن او کاهش می یابد. البته عوامل محیطی و سبک زندگی نیز در میزان و تولید تستوسترون موثرند. برای نمونه ورزشکاران و کسانی که رژیم غذایی سالمی در برنامه روزانه خود قرار داده ‌اند، سطح تستسترون بیشتری در مقایسه با سایرین دارند.

تستوسترون

چگونه می توان سطح تستوسترون در بدن یک فرد را تشخیص داد؟

آیا سطح تستسترون شما طبیعی است یا پایین‌تر از حد طبیعی و یا بالاتر از حد طبیعی است؟

به منظور تعیین سطح تستسترون در بدن یک فرد، پزشک برای وی آزمایش خون تجویز کرده، پس از بررسی نتایج این آزمایش می تواند تشخیص دهد که سطح هورمون تستوسترون در بدن این فرد طبیعی ، پایین تر از حد طبیعی و یا بالاتر از آن است.

تسترون کم چیست؟

در صورتی که میزان هورمون تستوسترون در بدن یک فرد کم باشد، که به آن تی 1 نیز می گویند، پزشک ممکن است تشخیص دهد این عامل در اثر یک بیماری معروف به نام هیپوگنادیسم اتفاق افتاده باشد. در اثر هیپوگنادیسم، بدن مقدار طبیعی هورمون های مورد نیاز را تولید نمی کند. گاهی اوقات نیز در اثر وجود مشکلاتی در بیضه ها یا غده هیپوفیز  فرد در تولید مقدار طبیعی تستوسترون ناتوان است و بنابراین دچار مشکل می ‌شود.

علائم بیماری تستوسترون کم یا به اصطلاح تی کم بسته به دلیل وقوع این بیماری و سنی که فرد بیمار در آن مبتلا می شود، متفاوت خواهد بود.

تستوسترون

به طور کلی در مردان میانسال و یا سنین بالاتر علائم این بیماری می تواند شامل موارد زیر باشد:

• کم انرژی بودن و مبتلا بودن به افسردگی
• درگیر بودن با اختلالات خواب
• کم بودن میل جنسی
• مشکلات نعوظ یا حفظ نعوظ
• کم بودن تعداد اسپرم ها
• از دست دادن قوای عضلانی و قدرت استخوان ها

لازم است توجه داشته باشید همه مردانی که دچار این بیماری هستند، همه علائم را با یکدیگر تجربه نخواهند کرد و حتی ممکن است در برخی مواقع هیچ یک از این علائم را نیز تجربه نکرده باشند. گاهی اوقات کمبود انرژی، اختلالات خواب و تغییرات خلق و خو می تواند بنا به دلایل دیگری مانند عوارض جانبی ناشی از مصرف دارویی خاص یا مصرف بیش از حد الکل در یک فرد ایجاد شود و ربطی به میزان تستسترون بدن او نداشته باشد.

پزشکان با انجام چه آزمایشی و چگونه بیماری هیپوگنادیسم را تشخیص می دهند؟

هیپوگنادیسم یا میزان تستوسترون کم با آزمایش خون مخصوصی که میزان تستوسترون در بدن فرد را اندازه گیری می کند، تشخیص داده می شود. انجمن غدد درون ریز از  آزمایشی که  سطح تستوسترون  بدن را تعیین کرده و  بیماری تستوسترون کم  را تشخیص می دهد برای تشخیص بیماری هیپوگنادیسم استفاده می ‌کند. این آزمایش عموماً در هنگام صبح انجام می گیرد، زیرا سطح هورمون تستوسترون در مردان جوان در هنگام صبح بیشترین مقدار است. اگرچه در مردان مسن این امر اثبات نشده است. در صورتی که آزمایش انجام گرفته در یک روز نشان دهنده سطح کم تستسترون باشد، ممکن است بنا به تشخیص پزشک این آزمایش در یک روز دیگر نیز تکرار شود.

اگر سطح تستوسترون بدن پایین باشد، باید چه اقداماتی انجام داد؟

تنها درمانی که برای مردان مبتلا به هیپوگنادیسم به کار گرفته شده و مورد تایید انجمن پزشکان قرار دارد، درمان جایگزینی تستسترون به نام اف دی آ هست. برای مردان مسن تر که نیاز و امیدی به بهبود میل جنسی آنها نیست، این داروها بدون تجویز پزشک نیز ارائه می شود. در ایالات متحده آمریکا استفاده از این روش درمانی برای درمان تستوسترون پایین بسیار رایج است و بیش از دو میلیون مرد تحت درمان به این روش قرار دارند، اما باید توجه داشت همه مردان با مصرف مکمل های تستوسترون بهبود نخواهند یافت. مکمل های تستسترون به شکل های مختلف از جمله ژل موضعی، کرم و پماد، برچسب، تزریقات و قرص هایی که با استفاده از عمل جراحی به صورت مستقیم در زیر پوست قرار می گیرند به کار برده می شوند.

عوارض جانبی درمان جایگزینی تستوسترون یا تی آر تی چیست؟

تستوسترون

عوارض طولانی مدت و احتمالی این روش درمانی هنوز تایید نشده است، اما شواهد علمی وجود دارند که نشان می‌ دهد مصرف این داروها ممکن است بر سلامت جسمی فرد مانند سلامت قلب و عروق و افزایش احتمال سرطان پروستات و پستان و اختلالات خواب تاثیرگذار باشد.

افرادی که از مکمل های تستوسترون استفاده می کنند، باید توجه داشته باشند در صورت مشاهده کردن هرگونه علائم حملات قلبی یا سکته های مغزی فوراً به پزشک مراجعه کنند. علائم حملات قلبی و سکته های مغزی شامل احساس درد در قفسه سینه، تنگی نفس یا مشکلات تنفسی، ضعف در یک قسمت یا یک سمت بدن و لکنت زبان است.

نقش تستوسترون در سلامت زنان

همانطور که پیش از این نیز بدان اشاره شد، در بدن زنان نیز مقادیر کمی هورمون تستوسترون وجود دارد، اما بدن زنان به اندازه مردان هورمون تستسترون تولید نمی کند. این هورمون در زنان در ناحیه تخمدان ها و  غدد فوق کلیوی تولید می شود. نقش هورمون تستوسترون در بدن زنان حفظ خلق و خو، کنترل سطح انرژی و میل جنسی و عملکردهای بدن زنان در حالت طبیعی است. بدن زنان به طور معمول برای کنترل موارد گفته شده به مقدار کمی هورمون تستسترون نیاز دارد.

همانطور که سطح پایین هورمون تستوسترون در بدن آقایان مشکل ساز است، زنان نیز ممکن است در اثر کم یا زیاد بودن میزان سطح تستوسترون در بدنشان نسبت به حالت طبیعی، دارای مشکلاتی بشوند. برخی از زنان در دوران یائسگی دچار کمبود سطح تستسترون می شوند که این امر می تواند منجر به کاهش میل جنسی در آنها شود. علاوه بر این درست مانند آقایان، سطح پایین تستوسترون می ‌تواند موجب احساس خستگی شدید، کاهش تراکم استخوان، افزایش احتمال پوکی استخوان و شکستگی در زنان شود.

آیا بالا بودن سطح تستوسترون نیز برای زنان مشکل ساز خواهد بود؟

پاسخ مثبت است. در صورتی که در دوران یائسگی میزان هورمون تستسترون در یک زن یائسه بیش از حد طبیعی باشد، می‌ تواند موجب سندروم تخمدان پلی کیستیک شود. این بیماری سیکل های قاعدگی را نامنظم کرده و حتی قاعدگی را به عقب می ‌اندازد. هم چنین موجب ناباروری، رشد موهای زائد، بروز مشکلات پوستی و حتی سقط جنین می شود. مقادیر بالای هورمون تستوسترون در زنان چه در اثر سندروم تخمدان پلی کیستیک و چه در اثر یک بیماری دیگر، می تواند موجب مقاومت بدن نسبت به انسولین و در نتیجه بیماری دیابت، ابتلا به کلسترول بالا، فشار خون بالا و بیماری ‌های قلبی شود.

‏اف دی آر، روش تستسترون درمانی با استفاده از مکمل های تستوسترون را برای زنان مورد تایید قرار نداده است. انجمن غدد درون ریز بیان می ‌کند استفاده از روش درمانی تستوسترون به هیچ عنوان در زنان سالم از نظر سطح هورمون تستسترون، در راستای درمان بیماری های زیر مورد استفاده نباید قرار بگیرد:

تستوسترون

• درمان ناباروری
• درمان اختلالات جنسی به جز اختلال میل جنسی بیش از حد یا اچ اس دی دی
• اختلال در عملکردهای شناختی
• مشکلات قلبی عروقی
• سندروم های متابولیک
• سلامت استخوان
• سلامت کلی بدن

آیا روشی طبیعی برای افزایش سطح تستوسترون در بدن افراد وجود دارد؟

با وجودی که استفاده از مکمل های تستوسترون در ایالات متحده رواج زیادی یافته است، روش های درمان افزایش سطح تستسترون به صورت کاملاً طبیعی و بدون مصرف دارو نیز وجود دارد که توضیح درباره آنها در این مقاله نمی گنجد. در صورت تمایل می توانید به موضوع راه های طبیعی افزایش سطح تستوسترون در بدن افراد، مراجعه نمایید.

آیا شما از نظر میل جنسی سالم هستید و یا فاقد میل جنسی هستید؟

میل جنسی یک اصطلاح غیر بالینی به معنای اشتیاق و علاقه برای برقراری روابط جنسی است. دارا بودن این میل طبیعی و یا فقدان آن نشان دهنده نحوه عملکرد جسمانی و روحی شماست.

تستوسترون

عوامل محیطی و بیولوژیکی، عوامل روانشناختی و تاثیرات جامعه و فرهنگ همگی به صورت ترکیبی، کنترل کننده میل جنسی افراد در سطح جامعه هستند. عواملی نظیر استفاده از برخی داروها، کیفیت پایین رابطه جنسی، خستگی و بیماری هایی نظیر بیماری های عصبی، اضطراب و استرس و افسردگی می توانند روی میل جنسی افراد تاثیر گذار باشند.

اگرچه تغییر در تمایلات جنسی افراد می تواند نشانگر یک بیماری یا اختلال باشد، اما نگران نباشید. در صورت پایین بودن یا بالا بودن سطح میل جنسی می توان از روش های درمانی برای درمان این مشکل استفاده کرده،  آنرا به حالت طبیعی بازگرداند.