در این نوشته می خوانید:
در زمانهای قدیم مرسوم بود هنگامی که دو نفر با یکدیگر ازدواج میکردند پس از مدت کوتاهی صاحب فرزند میشدند. در این بین اگر زوجی توانایی بچهدار شدن را نداشت فرض بر این میرفت که مشکل از خانم است. آنها که علم کافی در زمینه ناباروری را نداشتند مشکلات این چنینی را از سمت خانمها میدانستند و آقایان را بدون عیب میپنداشتند. با پیشرفت علم و تحقیقات مختلف در زمینه ناباروری مردان و زنان مشخص شد که آقایان نیز در ناباروری نقش دارند. در این مقاله پاسخ به همه ابهامات پیرامون ناباروری مردان پرداخته شده است.
مفهوم ناباروری مردان چیست؟
ناباروری در زندگی زناشویی امکان دارد که از خانم، آقا و یا هر دو باشد. همچنین مشکلاتی ناشناخته در این زمینه موجب ناباروری در بین زوجها میشوند. اما مفهوم ناباروری مردان چیست؟ آقایانی که در رابطه جنسی خود موفق عمل میکنند اما با این حال قدرت باروری ندارند، نابارور شناخته میشوند. همان طور که خانمها میتوانند ناباروری داشته باشند. علل وجود این ناباروری در هر شخصی بسته به شرایط و ژنتیک آن نسبت به سایرین متفاوت است. یعنی نمیتوان اظهار کرد که ناباروری در تمام مردان به یک دلیل اتفاق میافتد.
مفهوم ناباروری مردان چیست؟
وجود اسپرم سالم در مردان میتواند نشاندهنده باروری آنها باشد. اسپرم در صورتی سالم شمرده میشود که کیفیت آن خوب باشد. یعنی تعداد اسپرمها نسبت به حجمی که دارد نرمال است. سرعت، اندازه و قدرتی که اسپرم هنگام حرکت در انجام لقاح با تخمک دارد، تأثیر بسیار زیادی روی باروری مردان خواهد داشت. تغییر در شکل اسپرم در برخی موارد موجب ناباروری در مردان میشود. البته کیفیت مایع منی تنها دلیل ناباروری نیست و دلایل مختلف دیگری نیز در این مشکل دخیل هستند.
محققان در این زمینه پی بردهاند که معیوب بودن دستگاه تولیدمثل مردان نیز میتواند در ناباروری دخیل باشد. همچنین اگر مردان از نظر روانی در حالت نرمال نباشند یا از لحاظ هورمونی دچار مشکل شده باشند، ناباروری رخ میدهد. روش زندگی سالم در کنار تغذیه سالم بسیار روی مسائل باروری تأثیرگذار هستند. در حال حاضر زوجهای بسیاری وجود دارند که این دلایل در آنها صدق نمیکند. بنابراین میتوان نتیجه گرفت که ناباروری بستگی به دلایل زیادی دارد که فقط توسط پزشک متخصص آن تعیین میشود.
تشخیص ناباروری مردان چگونه است؟
تشخیص ناباروری مردان چگونه است؟
تشخیص ناباروری مردان مانند سایر اختلالات دیگر تستهای مختص به خود را دارد. در 35% از زوجهایی که نابارور هستند، مشکل ناباروری از مردان است. پس تشخیص آن عاملی مهم به شمار میآید که باید توسط افراد پیگیری شود. آزمایشهایی که در این زمینه از مردان گرفته میشود تا ناباروری آنها را تشخیص دهند در روند و روش درمان مؤثرند. آزمایش اسپرم یک نوع تست ناباروری در آقایان است که در آن فرد باید مقداری از مایع منی را به آزمایشگاه بدهد. به این آزمایش اسپرموگرام نیز میگویند که به عنوان اولین تست از مردان گرفته میشود.
کیفیت مایع منی طی دو آزمایش در دو زمان متفاوت مشخص شده و سپس نتیجه را به فرد اعلام میکنند. افرادی که دچار عفونتهای مربوط به دستگاه تولیدمثل هستند نیز در این آزمایش تشخیص داده میشوند. یک تست دیگر با عنوان اندازهگیری سطح هورمونهای آقایان وجود دارد که در خصوص تشخیص ناباروری مردان انجام میشود. هورمونهایی که در بدن مردان آزاد میشوند، وظیفه کنترل و تولید اسپرم را دارند. همین هورمونها هستند که موجب کشش مردان به انجام رابطه جنسی میشوند. اندازهگیری سطح هورمونها نشاندهنده تولید منظم و سالم اسپرم یا عدم آن است.
طبق آزمایش هورمون، مشخص میشود که هورمونهایی مانند FSH و تستوسترون در آقایان در حد معمول ترشح میشوند یا خیر. آقایانی که تمایلی به رابطه جنسی ندارند نیز امکان اختلال در ترشح این هورمونها را دارند. این آزمایشها معمولاً عامل اصلی ناباروری در مردان را مشخص میکنند؛ اما اگر دلیل اصلی طی انجام این آزمایشها مشخص نشود پزشک معالج تستهای دیگر را امتحان میکند. این تستها عبارتند از:
- تست بررسی DNA اسپرم
- آزمایش رنگآمیزی اسپرم
- کشت مایع منی
- آزمایش آنتی بادیهای ضد اسپرم
آزمایش اسپرم برای درمان ناباروری مردان چه تأثیری دارد؟
ناباروری نیز مانند سایر اختلالات دیگر سطوح خاص خود را دارد. پزشکان برای تشخیص اینکه بیمار در کدام سطح از ناباروری قرار داشته، آزمایش اسپرم میگیرند. در آزمایش اسپرم تمام مواردی که در باروری فرد تأثیرگذار است مورد مطالعه پزشک قرار میگیرد. یکی از فاکتورهایی که در آزمایش اسپرم مورد مطالعه قرار داده میشود، مقدار حجم اسپرم در مایع منی است. این مقدار در یک فرد طبیعی که مشکل ناباروری ندارد پس از انجام آزمایش، 2 میلیمتر خواهد بود. اگر مقدار اسپرم از این عدد کمتر باشد یعنی احتمال اینکه فرد در بیضهها، غده پروستات یا مجاری اسپرم مشکل داشته باشد وجود دارد.
آزمایش اسپرم برای درمان ناباروری مردان چه تأثیری دارد؟
مقدار اسپرمی که باید در هر میلیمتر مایع منی وجود داشته باشد در یک فرد سالم، 20 الی 300 میلیون است. اگر این مقدار کمتر باشد فرد نابارور خواهد بود. اسپرمها باید شکل نرمال خود را داشته باشند. اگر اسپرمهای فرد بیمار از نظر شکل و اندازه معیوب باشد فرد نابارور است. پرداختن به این موضوع در آزمایش اسپرم مورفولوژی نام دارد. اسپرمهای یک فرد سالم حدود 30% نرمال هستند و اگر آمار کمتر از این حد باشد، اسپرم سالم نیست. حرکت اسپرم در رسیدن به تخمک نقش اصلی آن است که باید در آزمایش اسپرم مورد توجه پزشک قرار گیرد.
آیا جلوگیری از ناباروری مردان امکان دارد؟
بیماریهای ژنتیکی از بدو تولد با فرد باقی میمانند و امکان پیشگیری از آنها برای اکثر بیماران غیر ممکن است. ناباروری نیز یکی از همین بیماریها بوده که میتواند ریشه ژنتیکی داشته باشد؛ اما اگر آقایان تمایل داشته باشند که از ناباروری جلوگیری کنند، میتوان در این زمینه توصیههایی به آنها کرد. مقاربتهای جنسی در برخی موارد میتوانند موجب ناباروری مردان شوند. اگر فرد از این نوع مقاربتها جلوگیری کند میزان احتمال ابتلا به ناباروری نیز کاهش پیدا میکند.
زندگی در دنیای امروز موجب شده تا افراد در معرض اشعههای مضر قرار گیرند که موجب ناباروری میشوند. در این موارد به افراد توصیه میشود که اگر امکان داشته باشد از این اشعهها دوری کنند. مصرف مواد مخدر و الکل تأثیرات جبران ناپذیری روی اعضای بدن مصرفکننده میگذارد. برخی از این افراد در تولید اسپرم و باروری مشکلات بسیاری را تجربه میکنند. مواد سمی نیز مستقیماً وارد سلولهای بدن میشوند و اسپرمسازی را تحت تأثیر قرار میدهند. همچنین مراجعه به پزشک متخصص ژنتیک میتواند بهترین گزینه برای جلوگیری از ناباروری در مردان باشد.
نشانه ها و علائم ناباروری مردان
نشانهها و علائم ناباروری مردان بیشتر بعد از ازدواج مشخص میشود. افرادی که تمایل به تولیدمثل دارند بیشتر از سایرین متوجه این اختلال در باروری خود خواهند شد. هنگامی که زوجی با تمایل خودشان و بدون پیشگیری رابطه جنسی برقرار کنند اما این فعالیت به بارداری منجر نشود احتمال ناباروری وجود دارد. البته این فرآیند باید طی یک سال ادامه داشته باشد. از دیگر علائم ناباروری مردان عدم نعوظ یا عدم حفظ حالت نعوظ است که میتواند در مردان نابارور به وجود آید. برخی بر این باور هستند که کهولت سن موجب ناباروری در مردان میشود اما این مورد درست نیست.
بعضی از آقایان دچار بیماریهایی هستند که مستقیماً روی باروری و عدم باروری آنها تأثیر میگذارند. این بیماریها روی ترشح هورمونهای جنسی تأثیرگذار هستند. دیابت یکی از این بیماریها است که امکان تضعیف اسپرم در بدن آقایان را چند برابر میکند. همچنین بیماری مالتیپل اسکلروزیس (ام اس) نیز موجب تولید نشدن اسپرم یا ضعیف بودن آن در مردان میشود. بیماریهای دیگری مانند سندروم کلاین فلتر و کارتانژر نیز در ناباروری مردان نقش دارند. مورد دیگری که کمتر مورد توجه افراد قرار میگیرد سوتغذیه افراد نابارور است.
نشانه ها و علائم ناباروری مردان
افراد نابارور که تغذیه مناسب نداشتهاند در نتیجه اسپرمهای خوبی نیز تولید نمیکنند و باعث نابارور شدن آنها میشود. آقایانی که در ناحیه نخاع دچار آسیب شدهاند نیز احتمال ناباروری را دارند. بیضهها قسمت حساس بدن مردان محسوب میشوند که اگر آسیبی به آنها وارد شود یا در معرض گرما قرار گیرند، ناباروری حاصل میشود. اعتیاد به مواد مخدر یا الکل در کیفیت اسپرم مؤثر هستند. مصرف برخی داروهای پزشکی مانند داروهای آرتروز، فشارخون و افسردگی موجب بروز ناباروری در مردان میشوند که با مشورت پزشک این مشکل حل خواهد شد.
علل ناباروری مردان
علل ناباروری مردان میتواند موارد بسیاری را در خود جای دهد. قرار داشتن افراد در شرایط مختلف زندگی یا رویارویی با بیماریهای تأثیرگذار در روند تولید مثل میتوانند موجب ناباروری مردان شوند. عوامل دیگری هم در ایجاد ناباروری مردان مؤثر هستند که در طی زمان ایجاد میشوند. پزشکان متخصص در این عرصه به مردان نابارور این امید را میدهند که بیماری آنها درمانپذیر است. همچنین افرادی که نگران هستند مبادا به این بیماری دچار شوند نیز میتوانند از علائم ناباروری پیشگیری کنند.
عوامل تأثیرگذار روی ناباروری مانند آسیبهایی که به معیوب شدن اسپرم میانجامد نیز قابل درمان هستند. اختلالات اسپرم در 3 دسته جای میگیرند. این 3 دسته اختلال شامل التهاب بیضهها، بیضههای غیر طبیعی و تورم رگهای موجود در کیسه بیضه هستند. کم شدن حجم طبیعی اسپرم یا حتی عدم وجود آن نیز از دلایل بسیاری نشأت میگیرد. عوامل ژنتیکی، عمل فتق، اختلال در ترشح هورمونها، قرار داشتن در معرض مواد شیمیایی و اشعههای مضر و… از علل ناباروری در مردان هستند. برخی از آقایان که عادت به پوشیدن لباس زیر تنگ دارند بیشتر در معرض بیماری ناباروری قرار میگیرند.
مشکلات انزال که در برخی آقایان مشاهده میشود نیز در ناباروری اهمیت ویژهای دارند و ضمن تشخیص باید درمان شوند. مشکلات انزال به چند دسته انزال زودرس، اختلال عملکرد نعوظ، عوارض ناشی از پرتو درمانی و انزال Retrograde تقسیم میشوند. انزال Retrograde هنگامی وقوع پیدا میکند که اسپرم فرد خارج نمیشود و به مثانه باز میگردد. طبق تحقیقات جدید، پزشکان متوجه شدهاند که مردانی که به ناباروری مبتلا هستند بیشتر در معرض صدا قرار گرفتهاند؛ یعنی وجود آلودگی صوتی در بروز و ایجاد بیماری ناباروری در مردان مؤثر است.
علل ناباروری مردان
درمان ناباروری مردان؛ حقیقت یا رؤیا پردازی
زوجهای بسیاری در جهان وجود دارند که تنها آرزوی آنها داشتن فرزند است. آنها برای داشتن یک فرزند دست به هر آزمایش و عملی میزنند تا نتیجهای مطلوب حاصل نمایند. ناباروری در مردان این آرزو را غیر ممکن میسازد؛ اما احتمال درمان آن بسیار زیاد است. روشهای درمان ناباروری مردان با روشهای معمولی قابل درمان خواهد بود. اگر پزشک معالج تشخیص دهد که فرد بر اثر تولید اسپرم کم نابارور است، جهت درمان او از قرصهای تولید اسپرم استفاده خواهد کرد. اختلالات هورمونی که از شایعترین علل ناباروری در آقایان است نیز با مصرف هورمون کنترل میشوند.
افرادی هم وجود دارند که با مصرف مقداری مکمل نیازهای بارور شدن را برطرف مینمایند. این مکملهای بالینی باید توسط پزشک متخصص در این زمینه تجویز شوند. روش دیگری برای جبران کمبود اسپرم وجود داشته، که تلقیح مصنوعی نام دارد. این روش یک گزینه مناسب است که پزشک میتواند به مردان نابارور توصیه کند. نوع دیگری از لقاح به نام لقاح آزمایشگاهی یا IVF، راهی برای ناباروری مردان است. حتی افرادی که توانایی تولید اسپرم را ندارند و تمایل به تولید مثل دارند نیز راهی برای تصاحب فرزند خواهند داشت.
در دنیای امروز با پیشرفت علم این دسته از افراد میتوانند از روش اهدای اسپرم برای تولید مثل استفاده کنند؛ اما اغلب اوقات بیماران و افراد نابارور با رعایت نکات ریزی که شاید در زندگی روزمره به آنها توجه ندارند، قادر هستند ناباروری را کنترل نمایند. پوشیدن لباس زیر تنگ، مصرف داروهای خاص و استفاده از آب گرم حین حمام تأثیرات مخربی بر کیفیت اسپرم خواهند داشت. آقایان با رعایت این نکات تأثیرات شگفتی را جهت درمان ناباروری مشاهده خواهند کرد. همچنین مصرف داروی آنتیبیوتیک برای درمان ناباروری در مردان توسط پزشکان توصیه میشود.
درمان ناباروری مردان؛ حقیقت یا رؤیا پردازی
سؤالات متداول پیرامون ناباروری مردان
- چه زمانی باید به نابارور بودن شک کرد؟
هنگامی که زوجین در سن بالای 35 سال هستند و بیش از یک سال رابطه جنسی بدون محافظت دارند. اگر در این موارد بارداری اتفاق نیفتد احتمال ناباروری وجود دارد.
- مردان چه زمانی باید برای ناباروری به پزشک مراجعه کنند؟
زمانی که مرد به بیماریهای مربوط به دستگاه تولید مثل مبتلا است. همچنین اگر بیمار در مجاری ادراری مشکل داشته باشد باید به پزشک مراجعه کند.
- بالا بودن سن مرد بر روی بارورشدن او تأثیرگذار است؟
در خانمها با رسیدن به سن یائیسگی احتمال بارورشدن وجود ندارد. اما در آقایان همیشه تولید اسپرم وجود دارد. با بالا رفتن سن در آقایان احتمال بروز تغییر در شکل و اندازه اسپرم وجود خواهد داشت. همچنین تعداد اسپرمهایی که در مایع منی باید وجود داشته باشند، کاهش پیدا میکنند. در مواردی که مرد سن بالای 40 داشته باشد، بهتر است قبل از بارداری به پزشک مراجعه کند. در هر صورت کهولت سن نیز تأثیراتی روی بارورشدن مرد خواهد داشت.
- چه دلایلی موجب بروز ناباروری مردان میشوند؟
دلایلی همچون سوء مصرف مواد مخدر و الکل، مصرف کافئین بالا، چاقی و اضافه وزن، مشکلات هورمونی و… روی ناباروری مردان تأثیرگذار هستند.
- آیا میتوان به درمان ناباروری مردان امیدوار بود؟
ناباروری در آقایان برخلاف ناباروری خانمها، راههای درمانی بیشتری دارد. همچنین برخی از عواملی که موجب ناباروری میشوند با رعایت نکات جزئی برطرف خواهند شد.
- ناباروری در مردان چگونه توسط پزشک تشخیص داده میشود؟
متخصص در این خصوص از فرد بیمار آزمایشهای مخصوصی میگیرد. در اغلب موارد بررسی ناباروری مردان توسط آزمایش مایع منی انجام میشود. در آزمایشها باید حجم انزال، غلظت اسپرم، تحرک اسپرم و مورفولوژی اسپرم به وضوح مورد بررسی قرار گیرند.
کلام آخر
مردانی که دچار ناباروری هستند معمولاً با مشکلات دیگری همچون افسردگی، ناامیدی و حالتهای ناراحتی شدید نیز دچار میشوند؛ اما در این حالت نیز بیشتر آنها سعی بر این دارند که خودشان را نبازند. در ازدواجهای سنتی، آقایانی که دچار این مشکل هستند، غرور و اعتماد به نفس خود را تا حد زیادی از دست میدهند. اما با پاسخ به همه ابهامات پیرامون ناباروری مردان بیشتر نگرانیها و مشکلات آنها رفع خواهد شد. برخی از مردان حتی به درجهای از ناراحتی میرسند که به پایان دادن رابطه خود و همسرشان فکر میکنند؛ اما با مراجعه به کلینیکهای تخصصی در این زمینه، ناباروری مردان درمان خواهد شد.
ثبت ديدگاه