در این نوشته می خوانید:
سیستم تولید مثل در مردان به جهت تولید، ذخیره و انتقال اسپرم طراحی شده است. مایع منی که از دستگاه تناسلی آقایان خارج میشود، مایعی به رنگ خاکستری متمایل به سفید و ژلهای مانند بوده که براساس ژن، رژیم غذایی و سلامت کلی مردان ممکن است در برخی از افراد متفاوت باشد. تغییرات موقت در رنگ مایع منی نگرانکننده نیست؛ اما وقتی این تغییرات در حدی باشند که به رنگهای زرد، سبز، قهوهای یا سایر رنگها متمایل شوند، باید آن را جدی گرفت. گاهی تغییرات رنگ در اسپرم میتواند نشانهای از بروز مشکلی مهم در بدن مردان باشد. از جمله دلایل تغییر رنگ مایع منی میتوان به وجود عفونت یا خون در اسپرم اشاره کرد که نیازمند بررسی دقیق از سوی اورولوژیست خواهد بود. در این مطلب قصد داریم به سؤال رنگهای مختلف مایع منی چه مفاهیمی دارند؟ پاسخ دهیم و نکات مهمی را در اختیار شما قرار دهیم.
منی از چه چیزی ساخته شده است؟
مایع منی شامل انواع مواد معدنی، پروتئینها، آنزیم و البته اسپرم میشود و در حدود 5 درصد از کل مایع منی را اسپرمها تشکیل دادهاند. تمام جزئیات تشکیل دهنده منی، در رنگ و بافت آن تأثیر خواهند داشت. مواد موجود در مایع منی اغلب از دو غده واقع در پشت مثانه، به نام «وزیکولهای منی» ترشح میگردند. به صورت جزئی مواد موجود در مایع منی عبارتند از:
- پتاسیم
- روی
- اسید سیتریک
- اسید آسکوربیک
- فیبرینولیزین
- مخاط
- اسید فسفاتاز
- آنزیمهای تقسیمکننده پروتئین
همان طور که بیان گردید، منی سالم، معمولاً به رنگ خاکستری مایل به سفید و با بافتی ژلهای است. اگر رنگهای مختلف مایع منی بدون علائم خاصی باشند، جای هیچ نگرانی برای شخص وجود نخواهد داشت؛ اما زمانی که تغییر رنگ آن همراه با علائم خاصی باشد نیاز است تا بیمار جهت رسیدگی و بررسیهای بیشتر به متخصص مراجعه نماید. نیاز به دانستن معانی رنگهای مختلف مایع منی امری بسیار مهم محسوب میشود و در حفظ سلامت بدن فرد تأثیر میگذارد.
منی نرمال
منی نرمال شفاف و به رنگهای سفید و خاکستری بوده و معمولاً این مایع منی به دلیل حجم بالای اسپرم، بافتی غلیظ دارد. در برخی مردان نیز بافت منی غلظت بالایی نداشته؛ اما اسپرم از رنگی طبیعی برخوردار است. این نوع منی را «آبکی» میگویند که نشانه باروری مرد محسوب میشود.
منی زرد رنگ
رنگ زرد از رنگهای مختلف مایع منی به شمار میرود. اگر رنگ منی سفید متمایل به زرد باشد ممکن است به دلیل مصرف بالای مواد غذایی حاوی گوگرد مانند پیاز، بروکلی و موز رخ دهد یا این تغییر رنگ به شرایط سنی فرد مربوط شود. تا زمانی که انزال یا رابطه جنسی در شخص بدون احساس درد اتفاق افتد، این تغییر رنگ کاملاً طبیعی خواهد بود. در صورتی که منی کاملاً زرد رنگ به نظر برسد و از سفیدی درآمده باشد، حتماً باید توسط متخصص مورد بررسی قرار گیرد. از جمله دلایلی که سبب زرد رنگ شدن منی میگردند و نیاز به بررسی متخصص دارند میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
احتباس ادرار
بیماریهای مختلفی مانند سنگ مثانه یا عفونت، سبب احتباس ادرار و عدم خروج کامل آن از مجرای ادراری میگردند. احتباس ادرار به دو شکل حاد و مزمن در افراد بروز پیدا میکند. در بیماری احتباس ادرار بیمار با وجود پر بودن مثانه نمیتواند به طور کامل آن را تخلیه نماید. در نتیجه پس از ادرار ممکن است مقداری از آن در مجرای باقی بماند؛ بنابراین در زمان خروج منی ادرار باقی مانده با آن مخلوط میشود و منی زرد رنگ از شخص خارج خواهد شد. زرد بودن منی به دلیل احتباس ادرار، مسئله بسیار شایعی در بین مردان به شمار میرود و عمدتاً دلیلی برای نگرانی در این رابطه وجود ندارد. گاهی احتباس ادرار به دلیل وجود مشکلات خاصی رخ میدهد که میبایست به عنوان مشکلاتی اورژانسی سریعاً زیر نظر متخصص درمان شوند. این مشکلات عبارتند از:
- انسداد مثانه
- عفونت مجرای ادرار
- هیپرپلازای خوشخیم پروستات (بزرگ شدن پروستات)
- پروستاتیت (عفونت پروستات یا دیگر اندامهای تناسلی)
عفونت پروستات (پروستاتیت) یا دیگر اندام تناسلی
از بیماریهای شایعی که اغلب مردان به آن مبتلا میشوند، عفونت پروستات است. با ورود باکتریها از مجرای ادرار به غده پروستات، عفونت ایجاد میگردد که سبب تغییر رنگ منی به رنگ زرد خواهد شد. از علائم این بیماری میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- مشکل در تخلیه ادرار
- تخلیه ادرار همراه با درد
- درد در زیر شکم
- انزال همراه با درد
- تب و لرز
- درد در ناحیه پایین کمر و قسمت مقعد
- تکرر ادرار
- احساس خستگی
- احساس خارش
د رصورتی که منی شما زرد رنگ است و به عفونت پروستات مشکوک هستید؛ حتماً به اورولوژیست مراجعه نمایید.
لوکوسیتواسپرمی
اگر در مایع منی گلبولهای سفید (لوکوسیت)، به مقدار بسیار زیاد موجود باشند، رنگ منی زرد میگردد. مسئله لوکوسیتواسپرمی ممکن است در اثر وجود عفونت پروستات، بیماریهای خود ایمنی، بیماریهای مقاربتی یا واریکوسل (وریدهای بزرگ در کیسه بیضه) به وجود آید. اگر به ابتلا به این بیماری مشکوک هستید، حتماً به متخصص مراجعه نمایید. برخی علل بروز لوکوسیتواسپرمی مانند «کلامیدیا» در صورت عدم درمان ممکن است منجر به ناباروری شوند.
بیماری زردی یا یرقان
در اثر تجزیه گلبولهای قرمز خون به صورت طبیعی، «بیلی روبین» یا رنگدانههای زرد رنگ تولید میشوند. در صورتی که میزان بیلی روبین در خون از مقدار مشخصی افزایش یابد، فرد به بیماری یرقان یا زردی مبتلا خواهد شد. شایعترین علائم بیماری زردی، زرد شدن پوست، زردی در سفیدی چشم، تب و لرز و درد شکم به شمار میروند. از طرفی این بیماری سبب زردی منی نیز میگردد.
منی سبز رنگ
یکی از رنگهای مختلف مایع منی، رنگ سبز است. در اثر وجود عفونت در ناحیه مثانه یا وجود بیماریهای مقاربتی مایع منی به رنگ سبز در میآید. همچنین عفونت در ناحیه پروستات یا بافتهای اطراف آن نیز سبب سبز رنگ شدن منی خواهد شد. شخصی که مایع منی سبز رنگ دارد در قدم اول باید شریک جنسی خود را از این مشکل آگاه سازد؛ در صورت وجود بیماری مقاربتی یا عفونت امکان سرایت بیماری به فرد دیگر بسیار زیاد خواهد بود. همچنین فرد باید بلافاصله به متخصص مراجعه نماید. در صورت احتمال و عدم رسیدگی در طولانی مدت ممکن است این مشکل پیچیدهتر گردد.
منی قرمز یا قهوه ای رنگ
رنگ صورتی یا قرمز اغلب نشانه خون تازه در منی و رنگ قهوهای نشانه خون لخته شده در آن است که قبلاً ایجاد شده و هم اکنون به شکل لخته خارج میشود. در برخی مواقع نیز خون تازه در اثر قرار گرفتن در مجاورت با اکسیژن، اکسید گردیده و به رنگ قهوهای در میآید. لازم به ذکر است که منی قهوهای یا قرمز اغلب در سالمندان رایج بوده و نشاندهنده ابتلا به خونریزی است. وجود خون در مایع منی در اصطلاح پزشکی «هماتوسفر» نام دارد.خونی بودن آن دلایلی داشته که در ادامه به بررسی آنها میپردازیم:
جراحی پروستات یا بیوپسی
نمونه برداری بافتی از قسمت غده پروستات را بیوپسی میگویند؛ جهت انجام این کار ابتدا قسمت مورد نظر از بافت را برش میدهند، در نتیجه سبب شده تا مقداری خون به مجرای ادرار یا مجرای انزال وارد شود که در هنگام خروج منی سبب قرمز شدن آن گردد. جراحی در ناحیه پروستات یا نواحی تناسلی نیز میتواند دلیلی بر نشت خون به مجرای انزال باشد، که این خون نیز با منی از بدن خارج میشود.
فشار خون بالا
افرادی که مبتلا به فشار خون بالا هستند در صورتی که تحت درمان قرار نگیرند، مقداری خون در مایع منی آنها دیده خواهد شد. فشار خون به عنوان یک بیماری مزمن و خطرناک باید هر چه سریعتر درمان شود. علائم دیگر فشار خون بالا عبارتند از:
- تنگی نفس
- خون دماغ
- سر درد
بیماری های مقاربتی
بیماریهای مقاربتی که شامل تبخال، سوزاک و کلامیدیا میشوند، سبب ایجاد خون در مایع منی خواهند شد. در اکثر مواقع بیماریهای مقاربتی علائمی از خود نشان نمیدهند و تنها راه تشخیص آنها آزمایشهای مربوط به این بیماریها خواهد بود؛ اما با مشاهده خون در مایع منی و همچنین مشاهده برخی نشانهها میتوانید به این بیماری مشکوک باشید. از جمله این نشانهها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- ترشحات غیرمعمولی و رنگی از آلت تناسلی
- درد یا تورم در بیضهها
- کهیر یا جوش خارشدار، دردناک یا تحریککننده
- درد یا سوزش در زمان خوابیدن به پهلو
بیماریهای مقاربتی در صورت تشخیص زود هنگام، به راحتی درمان شده و عوارضی در پی نخواهند داشت. هر گونه بیتوجهی به این مشکلات، عوارض جبرانناپذیری مانند ناباروری را به همراه دارد. نکته بسیار مهم در بیماریهای مقاربتی امکان انتقال آن به شریک جنسی فرد است، به همین علت باید سریعاً پیگیری و درمان شوند.
عفونت پروستات (پروستاتیت)
اگر این بیماری درمان نشود ممکن است شخص مایع منی خود را به رنگهای قرمز یا قهوهای مشاهده نماید.
رابطه جنسی سخت یا خودارضایی
اگر فرد ارگاسم طولانی نداشته یا قبل از انزال توقف داشته باشد، در این حالت ممکن است مایع منی او آغشته به خون گردد. در این شرایط جای هیچ نگرانی نخواهد بود و معمولاً بعد از یک تا دو روز برطرف میشود.
سرطان پروستات، بیضه یا مجرای ادرار
گاهی به ندرت مشاهده شده که دلیل وجود خون در منی، ابتلای فرد به سرطان پروستات، بیضه یا مجرای ادرار است. معمولاً این نوع سرطانها با موفقیت درمان میشوند. افراد مبتلا به این بیماری ناراحتیها و دردهای شدیدی در نواحی زیر احساس خواهند کرد:
- پایین کمر در ناحیه مقعد
- زیر شکم
- ناحیه تناسلی
- بیضهها
ممکن است این سرطانها با علائمی همراه باشند که عبارتند از:
- درد پیوسته و مداوم در ناحیه لگن و کمر
- درد در زمان انزال
- تکرر ادرار
- مشکل در تخلیه ادرار
- تخلیه ادرار همراه با درد
- درد در ناحیه بیضهها
منی سیاه رنگ
مایع منی سیاه رنگ که در اثر اختلال «هماتواسپرمیا» ایجاد میگردد، معمولاً با شرایط التهابی کیسه منی در ارتباط است. سیاه شدن مایع منی دلایل متفاوتی میتواند داشته باشد که به شرح زیر هستند:
تجمع خون در بدن
گاهی ممکن است وجود رنگ سیاه در منی به دلیل «هماتوسپرمی» (خون در مایع منی) باشد. خون سیاه معمولاً خون قدیمی بوده که به مدت طولانی در بدن باقی مانده است.
نخاع آسیب دیده
هرگونه آسیب رسیدن به نخاع میتواند سبب نقص عملکرد وزیکول منی و کیسه ذخیره آن شود. غدد وزیکول ترکیباتی را تولید میکنند که منی را میسازند. در نتیجه این آسیب سبب ترشح چند نوع ماده میگردد که آن را قهوهای تیره یا سیاه رنگ مینمایند. آسیب دیدگی نخاع در دسته فوریتهای پزشکی به شمار میرود؛ بنابراین در هنگام بروز چنین مشکلی سریعاً به متخصص مراجعه فرمایید.
تأثیر فلزات سنگین
سطوح بالای برخی از فلزات سنگین مانند سرب، نیکل، جیوه و منگنز در خون سبب تیره یا سیاه شدن مایع منی میگردند. به عنوان مثال در صورت مصرف بیرویه ماهی سطح جیوه در بدن افزایش یافته و منی را تیره رنگ میکند. افزایش سطح فلزات سنگین در بدن ممکن است در اثر مصرف غذا یا آب آلوده باشد.
برگرداندن رنگ منی به رنگ منی سالم
رنگهای مختلف مایع منی ممکن است سبب ایجاد نگرانی در افراد شوند؛ اما با مراجعه به متخصص و دریافت درمان مناسب میتوان سبب شده تا رنگ آن به حالت اولیه و سالم بازگردد. جهت بهبود کیفیت این مایع و بازگرداندن رنگ آن به حالت طبیعی و سالم، راه کارهایی وجود دارند که در ادامه به شرح آنها میپردازیم:
-
روی معجزه گر
روی به عنوان مهمترین ماده معدنی مورد نیاز بدن، در سلامت مایع منی تأثیر بسزایی دارد. این ماده مغذی در غذاهای حیوانی نظیر صدف، تخم مرغ، ماهی و گوشت موجود است.
-
ورزش اکسیر جوانی
سطح بالای تستوسترون در بدن، کیفیت مایع منی را بالا میبرد. ورزش منظم علاوه بر بالا بردن سطح تستوسترون سبب ایجاد رنگ طبیعی منی میگردد.
-
استرس ممنوع
استرس زیاد میزان کورتیزول را افزایش میدهد و بر تستوسترون اثری منفی خواهد گذاشت. بدین شکل که با افزایش میزان کورتیزول، مقدار تستوسترون کاهش مییابد. با کنترل استرس و برقراری تعادل میان کورتیزول و تستوسترون، رنگ مایع منی در طبیعیترین حالت خود قرار خواهد گرفت. کنترل استرس با مراجعه به روانشناس، انجام ورزش و مدیتیشن به دست میآید.
-
کنترل وزن
چاقی و اضافه وزن عامل بروز بسیاری از بیماریها هستند؛ بنابراین بهتر است جهت حفظ سلامت بدن و همچنین مایع منی مراقب تغذیه خود باشید. چاقی بر کیفیت و کمیت مایع منی اثر مستقیم میگذارد، پس با کاهش مصرف مواد قندی، کربوهیدراتها، غذاهای سرخ شده، فست فود و… در به دست آوردن وزن ایدهآل بکوشید. چاقی در بروز رنگهای مختلف مایع منی بسیار تأثیرگذار خواهد بود.
کلام آخر
هر مشکل و بیماری در بدن با نشانههایی همراه خواهد بود. در حقیقت بدن انسان با بروز علائمی به فرد اعلام میکند که سیستم داخلی عملکرد درستی ندارد و با مشکل مواجه شده است. رنگهای مختلف مایع منی نیز هر کدام از معنای خاصی برخوردار هستند و به فرد هشدار میدهند که در قسمتی از سیستم تولید مثل وی اتفاقی رخ داده است. وجود رنگهای مختلف مایع منی ممکن است نگرانکننده نباشد؛ اما بهترین و عاقلانهترین کار در زمان بروز علائمی مانند بوی بد مایع منی یا هماتواسپرمی طولانی، مراجعه به متخصص خواهد بود. با شروع به موقع درمان میتوانید از بروز خطرات جدی و پیچیده جلوگیری نمایید. در این خصوص متخصصین اورولوژی راهنماییهای مناسبی را ارائه میدهند.
برای آگاهی بیشتر در این زمینه، مطالعه مقالات زیر را به شما پیشنهاد میکنیم:
ثبت ديدگاه